SALGINLA MÜCADELEDE BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİ RAPORU

SALGINLA MÜCADELEDE BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİ RAPORU

Covid-19 salgınla mücadele kapsamında ilimizde görev yapan 40 aile sağlığı merkezinde 40 aile hekimi çalışanı ile görüşme yöntemiyle hazırlanan birinci basamak sağlık hizmetlerinde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri kapsamındaki raporumuz, hem sağlık ve sosyal hizmet emekçilerinin sağlığını korumakta hem de salgınla etkin mücadelede yararlı olacağını düşünmekteyiz.

Genel itibariyle salgınla mücadelede birinci basamak sağlık hizmetleri, yöneticiler tarafından geri hizmet olarak görülmekte ve bu alana yönelik uygulamalar geç hayata geçmektedir.

Yapılan görüşmelerde ortaya konulan sorun alanları şunlardır:

1. Salgının ilk döneminde koruyucu ekipman verilmemiş, bir hafta sonra koruyucu ekipman verilmiş ancak sayı olarak yeterli olmadığı ifade edilmiştir. Aile hekimleri tarafından ilk dönem tüm ihtiyaçların kendi imkanları ile sağlandığı ifade edilmiş,
2. Ekipmanların kişiye özgü olmaması nedeniyle tam koruyucu özelliğinin zayıf olduğu ifade edilmiş.
3. Aile Sağlığı Merkezlerine (ASM) dezenfektan ve el dezenfektanı verilmemiş, piyasada zor bulunması nedeniyle sorun yaşandığı ifade edilmiş,
4. Ekipman eksikliği, fiziki alan uygunsuzluğu nedeniyle triaj yapılmasında sorunlar yaşandığı ifade edilmiş,
5. ASM randevu sisteminin olmamasının bazı zaman dilimlerinde sosyal mesafeyi ihmal edecek yoğunluğa neden olduğu ifade edilmiş
6. Suiistimallerin engellenmesi amacıyla eczane, ilaçlama firması, ürün denetimlerinin yapılması gerekliliği ifade edilmiş,
7. Temaslı hastalar ile görüşme yapıldığı, hastanelere yönlendirme yapıldığı ifade edilmiş
8. Bazı ASM binalarının sağlık hizmeti sunma amaçlı yapılmaması nedeniyle; hizmet verilirken sosyal mesafe ve izole bir şekilde hizmet sunulamadığı ifade edilmiş.
9. Semptom görülen riskli hastaların ayrı yerde muayene edilemediği ifade edilmiş.
10. Çalışanlar tarafından çok fazla rapor talep edildiği ve sağlık çalışanları üzerinde baskı oluştuğu ifade edilmiş.
11. Yaşlı ve sosyal desteğe ihtiyacı olan hastaların ilaçlarının temininde sorunlar yaşadığı ifade edilmiş.
12. Sağlık personeline yönelik tanı testlerinin yapılmadığı ifade edilmiş.
13. Kronik hastalığı olan sağlık çalışanlarının çalışmaya devam ettiği ifade edilmiş.
14. Raporlu ilaçların eczaneler tarafından bir aylık verilmesi nedeniyle hastaların üç aylık ilaç almak için hekime başvurmaya devam ettiği ifade edilmiş.
15. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personeline yönelik eğitimlerin verilmediği ifade edilmiş,
16. Halka yönelik salgından korunma tedbirlerine yönelik eğitim eksikliği vurgulanmış,
17. Dezenfektandan koruyucu ekipmana birçok ödemeleri kendileri karşılaması nedeniyle cari ödemelerdeki derecelendirmenin doğru olmadığı ifade edilmiş.
18. Salgın nedeniyle performans kriterleri olan aşı takibi, gebe takibi, bebek ve çocuk takibi gibi kriterleri tamamlayamama sorunu olduğu ifade edilmiş,
19. ASM çalışanlarının ücret düzeyinin aktif gün üzerinden verilmesi, covid 19 pozitifliği veya semptomların görülmesi nedeniyle rapor evde izole kalmak gibi durumlarda ücretlerinin kesintiye uğradığı ifade edilmiştir.

Sorunlar kapsamında salgın ile daha etkin mücadele amaçlı taleplerimiz;

1- Birinci basamak sağlık hizmetlerinde görev yapan tüm sağlık ve sosyal hizmet emekçilerine nitelikli yeterli ekipmanın sunulması gerekmektedir.
2- Bu süreçte birinci basamak sağlık hizmetlerinde randevu sisteminin uygulanması gerekmektedir.
3- Tüm birinci basamak sağlık hizmetlerinde başvuran her hasta triaj uygulamasından geçirilmelidir.
4- Birinci basamakta görev yapan sağlık emekçilerine yönelik nitelikli eğitimler bir an önce verilmelidir.
5- Halka sağlık hizmetlerini daha etkin ve yerinde kullanma anlamında kamu spotları ile eğitimler verilmelidir.
6- ASM merkezlerinin sağlık hizmeti sunum amaçlı yapılmayan binalarda verilmesi pandemi salgıyla ortaya çıkmıştır ki sağlık hizmetlerinin doğru sunulmasını engellemektedir. ASM hizmetlerinin nitelikli binalarda yapılması için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
7- Siperlik, gözlük, maske, eldiven, bone gibi ekipmanlar düzenli sağlanmalıdır.
8- Raporlu ilaçların hekime başvurmadan eczaneler tarafından bir aylık verilmesi düzenlemesi genişletilerek 3 aylık haline dönüştürülmelidir.
9- Bu dönemde ASM giderleri artmış olup cari ödemelerde gruplandırma kaldırılarak tüm ödemelerin A Grubu ödemeler üzerinden yapılması gerekmektedir.
10- Salgın süresince Aile Hekimlerinin ücretlendirilmesinde baz alınan performans kriterleri tam puan üzerinden verilmelidir.
11- Salgın süresince ASM çalışanlarının ücretlerinde izin ve rapor kesintisi yapılmamalıdır.

Salgınla etkin mücadele yürütülmesi isteniyorsa; Toplum sağlığı için bütünlükçü yaklaşım, ekonomik ve sosyal destekle koruyucu hizmetlerin güçlendirilmesi gerekmektedir. Salgınla etkin mücadele eden ülkeler sağlık hizmetlerini bütünlükçü gören ve yoğunluğunu tedavi edici hizmetlerden koruyucu hizmetlere kaydıran ülkeler olmuştur. Sosyalizasyon uygulamalarından bu yana birinci basamak sağlık hizmetlerinde yapılan tüm politikalar birinci basamak sağlık hizmetlerini koruyucu hizmetlerden kopararak tedavi edici hizmetlere kaydırmıştır. Ülkemizde sosyalizasyon kapsamında koruyucu sağlık hizmetleri devam ediyor olsaydı bugün ailelerin ekonomik durumundan sağlık davranışlarına kadar tüm bilgiler birinci basamak sağlık hizmetlerinde olacak ve hastalar evlerinde izale şekilde kendi şartları ve ihtiyaçlarına göre destek görüyor olacaklardı.
Ülkemizde salgınla mücadelede başarı ve sağlıklı bir toplum isteniyorsa bunun koruyucu sağlık hizmetlerinden geçtiği unutulmalıdır.

SES ANKARA ŞUBE YÜRÜTME KURULU