SALGINLA MÜCADELEDE SOSYAL HİZMETLER RAPORU
Covid-19 salgınıyla mücadele kapsamında ilimizde görev yapan sosyal hizmet emekçileri ile görüşme yöntemiyle hazırlanan sosyal hizmetlerde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri hakkındaki kapsamındaki raporumuzun, hem sağlık ve sosyal hizmet emekçilerinin sağlığını korumakta hem de salgınla etkin mücadelede sosyal hizmet alanında yararlı olacağını düşünmekteyiz.
Yapılan görüşmelerde sosyal hizmet kuruluşlarında kalanların güvenliği için giriş çıkışların kapatıldığı ilk etapta bazı kurumlarda kronik hastalığı olan personele izin verilerek 24 saat çalışma düzenine geçilmesine rağmen daha sonra kronik hastalığı olan personelin göreve çağrılarak 10 gün çalışma 10 gün evde istirahat düzenlemesine geçildiği ifade edilmiştir. Merkezi düzeyde talimatların verilmesine rağmen yereldeki personel ve ekipman eksikliklerinin uygulamada sonuç alıcı olunmasını engellediği ifade edilmiştir.
Yapılan görüşmelerde ortaya konulan sorun alanları şunlardır:
1. Kuruluşlarda kalan ve çalışan kişilerin sürekli olarak kapalı ortamlarda kalması sebebiyle psiko sosyal olarak sorunlar yaşandığı ifade edilmiş,
2. Görevlendirmelerde adil davranılmadığı ifade edilmiş,
3. İdarecilerin sosyal hizmet alanı dışından atanmasının sistemin işleyişinde ve algılanmasında sorunlar yarattığı ve önlemlerin geç alındığı ifade edilmiş,
4. Bilim kurullarında sosyal hizmetlerden bir akademisyenin olmaması eksiklik olarak ifade edilmiş,
5. Dünya genelinde salgınla mücadelede sosyal hizmetlerin aktif rol aldığı ancak Türkiye’de bu işin uzmanların kontrolünde ve müdahalesiyle ilerlemediği ifade edilmiş,
6. Sağlık Bakanlığının sosyal hizmet kurumlarında bulunan vatandaşlara yönelik hizmetinin bu dönemde yeterli düzeyde olmadığı ifade edilmiş,
7. Bazı tesislerde giriş çıkışlarda yeterli ve nitelikli kontroller yapılmadığı ifade edilmiş,
8. Merkezi teşkilatın tüm illerde sosyal izolasyon kuruluşu belirlenmesi talimatına rağmen illerde kurulmadığı ifade edilmiş,
9. Sosyal hizmet kuruluşlarının fiziki yapısının eski olmasından kaynaklı ( sensörlü musluk ve sabunlukların olmaması gibi) sorunlar yaşandığı ifade edilmiş,
10. Engelli birey ebeveynlerinin izinli olmamasının sorunlara neden olduğu ifade edilmiş,
11. Kronik hastalığı olan idarecilere izin verilmediği ifade edilmiş,
12. Kronik hastalığı olan personele ilk etapta izin verilmiş ancak daha sonraki düzenlemede bu personeller göreve çağrılmış, şu anki düzenlemede ise kronik hastalığı olan personellerin çalıştığı ifade edilmiş, ayrıca bu kapsamdaki personelin raporunun olması zorunluluğunun hasta olup raporu olmayan çalışanlar için sorun yarattığı ifade edilmiş,
13. Sosyal hizmet personelinin risk altında olduğunun göz ardı edildiği ifade edilmiş
14. Bakım ve temizlik personelinin kadroya geçişi sonrası servis imkanlarından faydalanamamasının, engelli bireyler ve yaşlılar ve çalışanlar için risk oluşturduğu ifade edilmiş.
15. Sosyal hizmet emekçilerinin yoğun çalışma saatleri ve risk altındaki çalışmaları nedeniyle yıprandıkları ifade edilmiş ancak özlük haklarında iyileştirme yapılmaması eleştirilmiş,
16. Rehabilitasyon merkezlerinde bir bakım personelinin en az iki engelli bireyle ilgilendiği, organ nakli ve kanser gibi nedenler ile personelin izinli olmasının iş yükünü daha da arttırdığı ifade edilmiş,
17. Sosyal çalışmacıların grup olarak yaptığı etkinliklerin salgın riski nedeniyle tekli görüşmeler halinde yapılması personel açığını arttırdığı ifade edilmiş,
18. Engelli ve yaşlı bireylerle çalışmanın zorluğu nedeniyle kesintisiz uzun süreli çalışmanın çalışanlar açısından yarattığı olumsuzluklar ifade edilmiştir.
19. Ev içinde artan şiddetle beraber kadın kuruluşlarına yapılan başvurularda da bir artış gözlenmektedir. Bu artışla beraber İlk Kabul Merkezi birimine kabul edilen çok sayıda kadının sosyal izolasyon koşullarının yetersiz olduğu bu alanlarda bulaş riskinin çok daha yüksek olabileceği ifade edilmiştir.
Sorunlar kapsamında salgın ile daha etkin mücadele amaçlı taleplerimiz;
1. Yatılı bakım kuruluşlarındaki sağlık birimleri güçlendirilmeli,
2. Koruyucu ekipman desteği sunulmalı,
3. Sosyal ekonomik desteğin kapsamı genişletilmeli,
4. Hastanelerin evde sağlık birimleri sosyal hizmet birimlerine daha yaygın hizmet sunmalı,
5. Kronik hastalığı olan sosyal hizmet emekçileri idari izinli sayılmalıdır
6. Salgın sonrası dezavantajlı grupların daha ciddi desteklenmesi gerektiği unutulmamalı ve planlamalar gecikmeden yapılmalı,
7. Salgın dönemlerinde artması muhtemel ev içi şiddet durumlarını önlemek adına yetkililer tarafından, “Önleyici ve Koruyucu Tedbirlerin” artırılması, şiddet vakalarının başvuru sürecinin geciktirilmemesini, kuruluşlara kabul durumunda ise izolasyon şartlarına azami ölçüde dikkat edilmesi sağlanmalıdır.
8. Tüm yatılı kurumlarda görevli personel ve kalmakta olan 65 yaş üstü kişilerin ivedilikle taramaları yapılmalıdır.
9. Planlanan sosyal izolasyon kuruluşları bir an önce belirlenmeli, çalışma usul ve esaslarının oluşturularak ilan edilmelidir.
10. Sosyal hizmet kuruluşlarının daha nitelikli ortamlara sahip olması için gerekli planlamalar yapılmalıdır.
11. Çalışmakta olan, engelli bireyler ve bu bireylerin ebeveynleri özel ve kamu sektörü bakılmaksızın izinli sayılmalıdır.
12. Mevcut şartlarda personel açığı var iken salgınla birlikte riskli gruplara verilen hizmetin daha nitelik ve dikkat gerektirmesi nedeniyle acil olarak personel istihdamının yapılması gerekmektedir.
13. Sosyal çalışma görevlilerinin sayısı arttırılmalıdır,
14. Tüm statüdeki personele servis imkanının sağlanması gerekmektedir,
15. Çalışanların kuruluşlarda kalarak uzun süreli ve kesintisiz çalıştırılması yerine kuruluş dışında konaklayabileceği ve kişisel ihtiyaçlarını giderebileceği bir alan belirlenerek vardiyalı çalışması sağlanmalıdır.
16. Sosyal hizmet emekçilerine yıpranma payı verilmeli ve özlük haklarında düzenleme yapılmalıdır.
17. Aralıksız ve kesintisiz çalışma düzenlemesi sosyal hizmet emekçilerinin çalışma süresini arttırmıştır. Sosyal hizmet emekçilerine yönelik bu süreçte ek ödeme yapılması gerekmektedir.
18. Psikososyal olarak hem bu kurumlarda kalanların hem de çalışanların desteklenmesi gerekmektedir,
19. Haftalık çalışma düzeni uygulamaya geçilirken yöneticileri adil davranması ve şeffaf olunması gerekmektedir
20. Sosyal hizmet çalışanlarının çalışma koşulları iyileştirilmelidir.
21. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tüm sorumluluğunu alarak görevini tam olarak yapmalıdır. Bakmakla yükümlü olduğu bireylerin kuruluşlara geri kabulünde süreci hızlandırmalıdır.
Genel itibariyle ülkemizdeki dezavantajlı nüfusun oranı salgın döneminde daha da artmıştır. İktidarın bunun bilincinde olarak hem sosyal hizmet ağını genişletmesi hem de sosyal hizmetlerin her alanında görev alan personel sayısını artırarak çalışanların çalışma şartlarında ve özlük haklarında iyileştirme yapması gerekmektedir.
Ayrıca sosyal hizmet alanında görev yapan yöneticilerin, salgınla mücadele dönemini olağan dönemle bir tutma eğiliminde olduğu, bazı yöneticilerin ise hiçbir koşulda kabul edilemeyecek, sosyal hizmet etiğine uymayacak davranışlar sergilediği görülmüştür. Bürokrasi temsil edenlerin sosyal yardımı; sadaka vurgusu ile yapması ve devletin ana görevi olarak görmemesi, vatandaşların kuruma yönelik algısını zedelemiş ve sosyal hizmet emekçilerini derinden etkilemiştir. Salgın döneminde sosyal hizmetin, iletişim biçimi ve etik kurallar konusunda yüksek hassasiyet gösterilerek vatandaşlara ulaştırılması gerekmektedir. İktidarın kamu hizmetleri aracılığıyla; siyasal rant sağlamaya yönelik bakış ve liyakat dışı bürokrasi atamaları kamusal hizmetlere, bu hizmetlere ihtiyaç duyan vatandaşlara ve kurumlara zarar vermektedir.